AC 2.1.1. Veiligheid zwakke weggebruikers

Ons plan

We vergroten de fietsveiligheid in onze gemeente. We creëren veilige fietspaden, fietsverbindingen en fietsstraten: aanleg fietssnelweg aan het Stationsplein, fietsverbinding R6… We zorgen voor veilige voetgangersvoorzieningen.

Tijdpad & mijlpalen

Tijdpad & mijlpalen

• Evaluatie fietsstraten - afgerond Q4 2023
• Inzetten van gemachtigd opzichters aan de schoolomgevingen - permanent lopende
• Optimalisatie van de fietsostrade in samenwerking met de Provincie Antwerpen - lopende
• Heraanleg/verleggen van de fietsostrade ter hoogte van het stationsgebouw en de parking aan het station - lopende
• Verbeteren/realiseren fietsinfrastructuur waarbij er gebruik gemaakt wordt van subsidies van Provincie Antwerpen (fietsfonds):
  • Bergstraat;
  • Dijk/ Dorp;
  • Berlaarbaan;
  • Molenstraat;
• Verbeteren fietsinfrastructuur waarbij er gebruik gemaakt wordt van subsidies 'Kopenhagen':
  • • Onderzoek naar de haalbaarheid ter verbetering van de fietspaden op de Mechelsesteenweg - kwartaal 2 2022 - afgerond;
    • Onderzoek naar de haalbaarheid van een fietsverbinding parallel aan de R6 tussen de N14 en Zorgvliet - kwartaal 1 2023;
    • Realisatie van een fietsverbinding parallel aan de R6 tussen de fietstunnel en de N14 (Liersesteenweg) - kwartaal 4 2023;
    • Realisatie van veilige fietspaden in de Wilsonstraat - start kwartaal 2 2023 tem kwartaal 4 2024.
• Inzetten op een veilige schoolomgeving:
  • Uitvoering Albertstraat - kwartaal 4 2022 - afgerond;
  • Subsidies: Schoolomgeving Albertstraat - kwartaal 1 2023 - afgerond.
• Inzetten op veilige schoolroutes:
  • Waverstraat - uitvoering en subsidies - kwartaal 3 2023 - afgerond.

Stand van zaken

Stand van zaken (toelichting)

Evaluatie fietsstraten

In 2020 werd een online bevraging georganiseerd onder onze inwoners waarbij gepeild werd naar de indicatoren/criteria die de bewoners belangrijk vinden aan een fietsstraat. Bijkomend werd er gevraagd welke straten, volgens hen, nog in aanmerking kunnen komen als fietsstraat.

In 2021 werd een heterogene expertengroep samengesteld. Verspreid over 2021 en 2022 (omwille van corona) werden er drie werksessies georganiseerd. In de eerste twee werksessies werden de huidige fietsstraten geëvalueerd op basis van de criteria die naar voor kwamen uit de online bevraging. In de derde werksessie werden de nieuwe mogelijke fietsstraten beoordeeld en besproken (ook op basis van dezelfde criteria). 

In kwartaal 3 en 4 van 2022 werden de adviezen van de verschillende actoren verzameld (expertengroep, diensten, PZ Bodukap). Op basis hiervan heeft het bestuur de voorkeur uitgesproken voor de inrichting van nieuwe fietsstraten. Deze voorkeur wordt in het eerste kwartaal van 2023 afgetoetst bij de bewoners, waarna het bestuur een definitieve keuze zal maken.  

In het eerste kwartaal van 2023 werd de beslissing genomen om een fietsstraat in te voeren in de Berkelei (tussen de Meidoornstraat en de Berlaarbaan), de Drieraderstraat, de Clemenceaustraat (tussen de N14 en Schouwvelden) en de Groenstraat (tussen de Clemenceaustraat en de Sint-Michielsstraat) in te stellen als fietsstraat. De signalisatie werd in Q3 geplaatst zoals de wegcode het voorschrijft. In Q4 werd nog bijkomende belijningen aangebracht ter verduidelijking. 

Finaal zal in Q1 van 2024 nog de aanvullende reglementen worden goedgekeurd, waarna dit project afgerond is.

Gemachtigd opzichters

Voor het inzetten van de gemachtigd opzichters werken we met drie systemen: via vrijwilligerswerking, via het PWA-systeem van VDAB (oude systeem, uitdovend) en via het nieuwe systeem van Wijk-werk van VDAB. 

Gemachtigd opzichters die aangesteld zijn via het oude PWA-systeem zitten in een 'statuut' van onbepaalde duur. Samen met onze vrijwilligers zijn dit de trouwe gemachtigd opzichters waarop we beroep kunnen doen. Het nieuwe systeem van VDAB is telkens maar voor 1 jaar. Dit zorgt ervoor dat we per jaar opnieuw opzoek moeten gaan nieuwe gemachtigd opzichters. Dit verloopt moeizaam. Niet alle plaatsen geraken altijd ingevuld. Er wordt flexibel mee omgegaan om toch nog zo maximaal mogelijk alle plaatsen in te vullen.

Gedurende het schooljaar 2022/2023 hebben we afwisselend wat zieken gehad en zijn er een aantal gemachtigd opzichters gestopt. Op einde van het tweede kwartaal 2023 hadden we 5 niet ingevulde plaatsen en 3 plaatsen die niet voltijds ingevuld waren. 

In kwartaal 2 2023 hebben we samengezeten met de scholen om te kijken of er invulling via de scholen haalbaar was. Enkel voor school Octopus was het haalbaar om zelf invulling te geven. Er werd ook een oproep gelanceerd om extern kandidaten te vinden waarvoor dan een opleiding zou georganiseerd worden. Hieruit zijn echter geen nieuwe kandidaten gekomen. 

Voor de opstart van het nieuwe schooljaar (Q3 2023) verwachten we 4 lege plaatsen en 3 plaatsen die niet voltijds ingevuld zijn. Vanaf kwartaal 1 2024 zal er ook een gemachtigd opzichter op pensioen gaan, ook die plaats komt vrij.

Optimalisatie van de fietsostrade in samenwerking met de provincie Antwerpen:

Bepaalde stukken van de fietsostrade voldoen niet meer aan de eisen van een hedendaagse fietssnelweg. Daarom heeft de provincie Antwerpen het initiatief genomen om samen met de gemeenten Mortsel, Hove, Kontich, Duffel en Sint-Katelijne-Waver dit verder aan te pakken. In 2021 heeft de gemeente een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de provincie. De provincie heeft een studiebureau aangesteld voor de opmaak van een unieke verantwoordingsnota voor de fietsostrade.

In het derde en vierde kwartaal 2022 is de unieke verantwoordingsnota verder afgewerkt op basis van de opmerkingen van de verschillende gemeenten. In het eerste kwartaal van 2023 werd deze nota goedgekeurd in de projectstuurgroep. In de loop van het tweede kwartaal hebben wij fiches ontvangen met de punten die op korte termijn aangepakt kunnen worden. Deze worden opgenomen en in planning gezet in Q1 van 2024.

Heraanleg/verleggen van de fietsostrade ter hoogte van het stationsgebouw en de parking aan het station:

In 2018 werd in de GBC de projectnota goedgekeurd voor het verleggen van de fietsostrade. Op basis hiervan werd het ontwerp verder uitgewerkt en werd de omgevingsvergunning ingediend (2021). Eind 2021 werd de omgevingsvergunning verleend. In het eerste kwartaal van 2022 werd er een administratief beroep ingediend tegen het besluit van eind 2021. In het tweede kwartaal van 2022 werden de verschillende partijen gehoord waarna de minister het beroep ontvankelijk maar ongegrond verklaard en opnieuw de omgevingsvergunning verleend met voorwaarden. In het derde kwartaal werd op de bekomen omgevingsvergunning een verzoek tot nietigverklaring met vordering tot schorsing  overgemaakt aan de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Op basis van de gemaakte opmerkingen heeft het bestuur van SKW zelf beslist om de vergunning in te trekken in het derde kwartaal van 2023. Nadien volgde er een intern overleg waarin besloten werd om toch nog te kijken of een doorstart mogelijk is. In het vierde kwartaal van 2023 werd er een extern overleg georganiseerd waarbij de verschillende betrokken partijen aanwezig waren. Er werd bekeken wat de mogelijkheden en oplossingen zijn om opnieuw de vergunning in te dienen. 

Op basis van dit overleg zal de infiltratie en de waterhuishouding bijkomend onderzocht moeten worden en bijkomend de plannen moeten worden aangepast. Dat onderzoek zal opgestart worden in Q1 van 2024, waarna de plannen herbekeken kunnen worden. 

Dit dossier is een subsidiedossier bij de Provincie Antwerpen (fietsfonds). De bedragen van de subsidie zijn in 2018 vastgelegd op basis van de geraamde kosten voor de uitvoering. Gezien de prijsstijgingen van de afgelopen jaren en de aanpassingen die gedaan zullen worden aan het oorspronkelijk ontwerp, zijn deze bedragen achterhaald. Om een actualisatie van het subsidiebedrag te bekomen dient het nieuwe ontwerp met bijgevoegde actuele raming, opnieuw goedgekeurd te worden in de 'projectstuurgroep', volgens de procedure zoals vastgelegd in het 'decreet basisbereikbaarheid'.

Er is ook nog de onzekerheid over de te verwerven gronden (verlengde van de tuintjes van de Beatrijsstraat). Contacten met NMBS/ Infrabel verlopen via dienst Patrimonium. Hier wijzigt weinig tot niets. NMBS wil enkel verkopen of overeenkomsten maken aan een veel te hoge prijs dan geschat is. Volgens het laatste contactmoment met NMBS werken zij intern aan een standaard procedure om in gelijkaardige dossiers sneller te kunnen werken. We hopen erop dat hiermee de kwestie van de eigendommen sneller uitgeklaard kan worden.

Gezien de wendingen in dit dossier en de bijkomende kosten zal er in Q1 2024 een stand van zaken worden meegegeven aan het bestuur waarbij de vraag gesteld zal worden of er wel effectief wordt doorgegaan met dit project.

Verbeteren fietsinfrastructuur waarbij er gebruik gemaakt wordt van subsidies van provincie Antwerpen (fietsfonds):

• Bergstraat - lopende:

In het derde kwartaal van 2022 werd gewerkt aan de ontwerpen, het onteigeningsplan en de projectnota. Ondertussen zijn de eisen voor de buffering van het water verstrengd waardoor verschillende zaken herbekeken moet worden, waarna ook de bovenbouw moet aangepast worden op de onderbouw. Het deel van de fietspaden en de subsidies kadert in het Pidpaproject Bergstraat-Slameuterstraat-Duivelshoek-Kruisstraat (AC 2.2.2. Infrastructuur).

• Dijk/Dorp - lopende:

In het tweede kwartaal 2022 werd de startnota door de projectstuurgroep goedgekeurd met betrekking tot het fietspadendossier. In het tweede kwartaal van 2023 werd de projectnota goedgekeurd. In deze nota zijn de fietspaden, Hoppin-punt 'De Wissel' en de toegankelijke haltes vervat. 

In kader van het Aquafinproject Dijk-Dorp (AC 2.2.2. Infrastructuur) wordt dit verder naar uitvoering gebracht. Na het aanstellen van een aannemer (kwartaal 1/2 2024) zal ook de eerste schijf van subsidies voor de fietspaden aangevraagd kunnen worden. 

• Berlaarbaan - lopende:

Voor het fietspadendossier werd in 2020 en 2021 een startnota opgemaakt. In de projectstuurgroep was geen consensus voor dit fietspadendossier. Er dient o.a. een structurele oplossing gevonden te worden voor het halteren van de schoolbussen op de Berlaarbaan/Patersweg. Er werd onderzocht of er een multifunctioneel plein aangelegd kan worden in de Patersweg waar ook de bussen een plaats kunnen krijgen.

In het tweede kwartaal 2022 heeft het studiebureau twee concepten voorgesteld aan het bestuur en de stakeholders. In het derde kwartaal ontvingen we het advies van de verschillende actoren waarna er door het bestuur gekozen werd om verder te werken aan het scenario waarbij de Patersweg ingericht wordt als busparking (multifunctioneel plein).

In het eerste kwartaal van 2023 is er verder gewerkt aan de startnota en het fietspadendossier van de Berlaarbaan. Er werd verwacht dit te kunnen ontvangen in het tweede kwartaal. Het studiebureau heeft echter vertraging opgelopen. We verwachten dit in het eerste kwartaal van 2024. Het fietspadendossier kadert in het Aquafinproject Berlaarbaan (AC 2.2.2. Infrastructuur). Het deel van het multifunctioneel plein wordt besproken onder AC 5.4.3 Patrimonium – Multifunctioneel plein.

• Molenstraat - lopende:

De goedkeuring van de startnota en projectnota voor het fietspadendossier werd in het verleden reeds bekomen. Daar de werken gestart zijn, kon in principe een eerste schijf van subsidies aangevraagd worden, wat echter nog niet was gebeurd. 

De aanvraag voor de eerste schijf van subsidies werd ingediend en bekomen in het vierde kwartaal 2022. De afrekening is nog niet volledig rond. De tweede subsidie schijf zal aangevraagd worden in Q2 van 2024.

Verbeteren fietsinfrastructuur waarbij er gebruik gemaakt wordt van subsidies 'Kopenhagen':

• Onderzoek naar de haalbaarheid ter verbetering van de fietspaden op de Mechelsesteenweg  - afgerond

Er werd onderzocht of het mogelijk was om de fietspaden binnen de huidige rooilijn te vernieuwen ten zuiden van de R6 tot de grens met Mechelen (vernieuwen verharding). In het eerste kwartaal werd hiervoor een studiebureau aangesteld om een opmetingsplan op te maken. In het tweede kwartaal werd dit project voorgesteld aan de (externe) projectstuurgroep. In de projectstuurgroep werd dit project te zwak bevonden. Onderstaande opmerkingen werden geformuleerd: 

• • de fietspaden zouden niet de conforme breedte hebben;
  • er ontbraken kruispuntoplossingen;
  • de halte-infrastructuur zou ondermaats blijven.

Om deze mankementen weg te werken dient heel de Mechelsesteenweg heraangelegd te worden, met bijkomende onteigeningen. Het totaal project (herinrichting + riolering) is hiervoor niet voorzien en dergelijke budgetten zijn niet voorhanden. Er werd gekozen om dit project, binnen het kader van deze subsidies, te stoppen. In het derde en vierde kwartaal 2022 werd de Mechelsesteenweg tussen Mechelen en de Veiling afgegaan en werden er verzakkingen weggewerkt door onze eigen uitvoeringsdienst. Dit project is afgerond.

• Realisatie van een fietsverbinding parallel aan de R6 tussen de fietstunnel en de N14 (Liersesteenweg) - lopende

Dit project werd tevens ingediend voor de subsidies van Kopenhagen. Het project werd door de projectstuurgroep positief geëvalueerd. Bij het begin van het vierde kwartaal 2022 werd de omgevingsvergunning bekomen.  Omwille van het broedseizoen mocht er pas gestart worden met de werken in kwartaal 3 van 2023. In Q2 van 2023 werd de aannemer aangesteld. De werken zijn ondertussen uitgevoerd maar de eindafrekening is nog niet binnen. De verlichting zal nog volgen in Q2 van 2024. Aan het einde van Q4 kregen we het positieve bericht vanuit het 'binnenlands bestuur' dat onze eerste schijf werd goedgekeurd. De eerste schijf zal gestort worden in Q1 van 2024. 

• Onderzoek naar de haalbaarheid van een fietsverbinding parallel aan de R6 tussen de N14 en Zorgvliet - lopende

In het eerste kwartaal van 2022 werd een landmeter aangesteld voor de opmaak van een eerste ontwerp. In het tweede kwartaal van 2022 werd het eerste (voor)ontwerp bekomen. Op basis van deze plannen werd er in het derde kwartaal van 2022 in gesprek gegaan met de verschillende partijen. In het eerste kwartaal 2023 werd voor heel het tracé de haalbaarheid afgetoetst. Daar voor het laatste deeltje moeilijkheden zijn voor het bekomen van de gronden, wordt dit verder technisch en juridisch uitgesplitst. Omwille hiervan is er gekozen om reeds verder te werken aan het deel van deze verbinding tussen de N14 en de gronden van NMBS (deel 1). 

Voor deel 1 werd het ontwerp verder uitgewerkt en werd er in kader van de subsidies een projectstuurgroep georganiseerd (kwartaal 2 2023). Hier is consensus verkregen mits de opmerking dat ook het advies van natuurpunt opgevraagd moet worden. In het derde kwartaal werd er met Natuurpunt samengezeten waarna er door de PSG beslist werd om geen aanpassingen te doen aan het plan.

Voor dit tracé werd bij AWV in het tweede kwartaal 2023 reeds een afwijking aangevraagd op het besluit Vlaamse regering betreffende de vrije stroken langs autosnelwegen. De omgevingsvergunning hiervoor werd ingediend in Q4 van 2023. Er wordt verwacht dat deze vergunning wordt bekomen in Q2 van 2024 en dat de uitvoering zal doorgaan in Q3 van 2024.

• Realisatie van veilige fietspaden in de Wilsonstraat - lopende

Het Pidpaproject Wilsonstraat (AC 2.2.2. Infrastructuur) is geen fietspadendossier bij de provincie Antwerpen aangezien het geen route van het bovenlokaal functioneel fietsroutenetwerk is. Dit dossier werd voor het deeltje van de fietspaden ingediend voor de subsidies van Kopenhagen. In de projectstuurgroep werd hiervoor consensus bekomen. De eerste schijf subsidies werd aangevraagd in het tweede kwartaal. Hiervan hebben we de goedkeuring ontvangen waarna een eerste schijf verwacht wordt in Q1 van 2024. 

• Inzetten op een veilige schoolomgeving
  • Schoolomgeving Albertstraat - afgerond

Bij begin en einde schooltijd wordt er her en der geparkeerd en zijn er onveilige situaties voor de fietsers. Een eerste ontwerp voor de schoolomgeving werd opgemaakt. Door middel van participatie bij bewoners en de scholen werd dit ontwerp aangepast en goed bevonden door de verschillende actoren. In het tweede kwartaal van 2022 werd hiervoor een subsidieaanvraag ingediend binnen de subsidies van 'veilige schoolomgeving'. Deze werd goedgekeurd en een eerste subsidieschijf hiervoor werd bekomen. De werken werden uitgevoerd in het derde en vierde kwartaal van 2022. De subsidie (tweede schijf) werd na het afronden van de werken aangevraagd. Deze werd ontvangen in het eerste kwartaal van 2023. Dit project is afgerond. 

• Inzetten op veilige schoolroutes
  • Waverstraat - afgerond

De Waverstraat wordt heraangelegd binnen het Pidpa-Hidrorioproject. De straat zal heringericht worden met wegversmallingen. Aangezien dit een schoolroute is, werd dit deel van de snelheidsremmende maatregelen ingediend als subsidiedossier. Het subsidiedossier werd goedgekeurd en een eerste schijf werd ontvangen in het eerste kwartaal. De uitvoering is lopende. De werken werden afgerond in het eerste kwartaal van 2023 waarbij ook de tweede subsidie schijf aangevraagd werd. Deze werd ontvangen in Q3 van 2023.

Wat kost het?

Wat kost het?

Voor de gemachtigd opzichters zijn de nodige budgetten opgenomen in het meerjarenplan om een volledige bezetting te kunnen voorzien op alle plaatsen. 

De budgetten voor de uitvoering (investering) voor de veilige schoolomgeving (Albertstraat), schoolroute (Walemstraat), projecten met betrekking tot de subsidies Kopenhagen (fietsverbinding R6 van de tunnel tot de N14 en de Wilsonstraat) en de fietspadendossiers bij de provincie zijn voorzien in andere projecten, waarover apart gerapporteerd wordt. Ook de subsidies (opbrengsten) zijn opgenomen in het meerjarenplan.

Voor de 'optimalisatie van de fietsostrade' in samenwerking met de provincie werden in 2021 al de nodige budgetten voorzien. Dit wordt verder opgenomen in 2024, dus werden de budgetten daar ook voorzien.

Voor de heraanleg van de fietsostrade werden de budgetten reeds verschoven naar 2024 en 2025. Bijkomende kosten worden verwacht voor zowel de studie (aanpassen plannen en herindienen van de omgevingsvergunning) als de uitvoering (geraamd in 2018 waarbij er ondertussen heel wat prijsstijgingen werden doorgevoerd).

Jaarrekening 2023